Η εργασία αποτελεί την κυριότερη απασχόληση στην καθημερινή ζωή του μέσου ενήλικα.  Μας προσφέρει χρήματα, ρουτίνα, επαφή με κόσμο και μια αίσθηση ότι είμαστε χρήσιμοι. Οι άνθρωποι βιώνουν πολλά διαφορετικά συναισθήματα όταν μένουν χωρίς δουλειά, ανάλογα με τον  τρόπο που έχασαν τη δουλειά τους, το χρόνο της ανεργίας, τις μελλοντικές εργασιακές πιθανότητες, την οικονομική τους κατάσταση κ.ά. Θυμός, ανησυχία, λύπη, άγχος, πίεση, φόβος, απογοήτευση, απάθεια είναι μερικά από τα συναισθήματα που κατακλύζουν τον άνεργο και ενισχύονται όσο μεγαλύτερο γίνεται το χρονικό διάστημα της ανεργίας του. Είναι τόσο έντονη η εσωτερική αναστάτωση που μπορεί να προκαλέσει η μακροχρόνια ανεργία, ώστε οι ίδιοι οι άνεργοι συχνά αναφέρουν ότι αισθάνονται σαν να  «χάνουν» τον εαυτό τους και τα ταλέντα τους.  Η αυτοεκτίμησή τους κλονίζεται και αναρωτιούνται αν φταίνε οι ίδιοι, κάνοντας σκέψεις όπως «δεν είμαι αρκετά καλός», «κανείς δεν θα με προσλάβει» κ.ά. Σε αυτά μπορεί να προστεθεί το οικονομικό αδιέξοδο το οποίο αποτρέπει την αυτονομία των ανέργων και μπορεί να προκαλέσει φθορά στις διαπροσωπικές τους σχέσεις.

 Τίθεται λοιπόν το ερώτημα: Πώς μπορεί ο άνεργος να διαχειριστεί το διάστημα της ανεργίας, ώστε να διατηρήσει τις ελπίδες και τον προσωπικό του έλεγχο για όσο χρόνο δεν έχει δουλειά; Βασική προϋπόθεση είναι να οπλιστεί με υπομονή και επιμονή. Είναι σημαντικό να έχει ένα σταθερό πρόγραμμα στην καθημερινότητά του (π.χ. τακτικές ώρες ύπνου, καθημερινή αναζήτηση αγγελιών στο διαδίκτυο, άλλες δραστηριότητες), καθώς η ρουτίνα βοηθάει στην καταπολέμηση των συναισθημάτων θλίψης που μπορεί να βιώνει και την αποτελεσματικότερη οργάνωση του χρόνου του. Καλό είναι να μην αφιερώνει όλη την ημέρα στην αναζήτηση της εργασίας, διότι αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να τον αποδυναμώσει.  Ο καθορισμός μικρών και εφικτών στόχων μέσα από ένα δομημένο πλάνο κινήσεων που θα προγραμματίσει να κάνει είναι δυνατόν να ενισχύσει την αισιοδοξία και τη θετική του στάση.  

Επίσης, οι ασχολίες του ελεύθερου χρόνου, η σωματική άσκηση, ο εθελοντισμός και οι «εργασίες επιβίωσης» ανακουφίζουν το αίσθημα μελαγχολίας και κρατούν τους ανθρώπους ενεργούς, δίνοντάς τους ταυτόχρονα σημαντικές ευκαιρίες διασυνδέσεων. Η περίοδος της ανεργίας μπορεί να εξελιχθεί σε σημαντική ευκαιρία για περαιτέρω εκπαίδευση και επιμόρφωση του ατόμου, προσφέροντάς του επιπλέον εφόδια και τη δυνατότητα για ενεργοποίηση και δικτύωση. Μπορεί κανείς να βρει ασχολίες που παρέχονται δωρεάν ή με ελάχιστο κόστος (π.χ. ΚΔΒΜ, πολιτιστικοί σύλλογοι κ.ά.) και να ξεκινήσει δραστηριότητες, για όσα πάντα ήθελε να κάνει αλλά ποτέ δεν είχε το χρόνο. Τέλος, το διάστημα της ανεργίας μπορεί να βοηθήσει τον άνεργο να ανακαλύψει σημαντικές πτυχές του εαυτού του και να επανεκτιμήσει τις δεξιότητες και τα ενδιαφέροντά του. Η επαγγελματική συμβουλευτική έχει αποδειχθεί σημαντικός αρωγός για τον προσδιορισμό ξεκάθαρων στόχων του ανέργου και τη συναισθηματική του αποφόρτιση. Ο άνεργος παραμένει ένα άτομο με ταλέντα και θα μπορεί να σκέφτεται αισιόδοξα όσο δεν αφήνει την εργασία να του υποδηλώνει τι αξίζει.

Καλλιόπη Σωτηράκη
Ψυχολόγος-Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού MSc