Το βραβείο ΛΕΑ Λογοτεχνικής Μετάφρασης απονέμεται στον μεταφραστή, στη μεταφράστρια ή στη μεταφραστική ομάδα που έχει πραγματοποιήσει, κατά το αμέσως προηγούμενο ημερολογιακό έτος –σύμφωνα με την ημερομηνία έκδοσης του έργου–, την καλύτερη πρώτη μετάφραση ή νέα μετάφραση ενός λογοτεχνικού έργου με γλώσσα πρωτοτύπου τα ισπανικά, τα πορτογαλικά ή τα καταλανικά. Αποκλείονται από τον διαγωνισμό επανεκδόσεις μεταφράσεων.

Η κριτική επιτροπή για το 3ο Βραβείο ΛΕΑ Λογοτεχνικής Μετάφρασης αποτελείται από πέντε μέλη: τον περσινό νικητή του 2ου Βραβείου ΛΕΑ Λογοτεχνικής Μετάφρασης, Κώστα Αθανασίου, στη θέση του προέδρου και τον Άθωνα Δημουλά, δημοσιογράφο με ειδίκευση στο βιβλίο, την Ιφιγένεια Ντούμη, ποιήτρια και μεταφράστρια, τη Μελίνα Παναγιωτίδου, μεταφράστρια, βραβευμένη με το Βραβείο ΕΚΕΜΕΛ και με το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης και τον Βαγγέλη Χατζηβασιλείου, κριτικό βιβλίου και συγγραφέα.

Φέτος υποβλήθηκαν στο Φεστιβάλ ΛΕΑ προς κρίση 34 βιβλία, μεταφρασμένα από τα ισπανικά, τα καταλανικά και τα πορτογαλικά, τα οποία εκδόθηκαν μέσα στο 2022.

Η Κριτική Επιτροπή για το Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ για το 2023, αφού διάβασε τα υποψήφια έργα, επέλεξε–ως γνωστόν– την παρακάτω βραχεία λίστα μεταφραστών και μεταφραστριών:

1. την Αγγελική Αλεξοπούλου, για το βιβλίο του Ματέο Γκαρσία ΕλισόντοΡαντεβού με τη Λαίδη, εκδόσεις Καστανιώτης

2. την Έφη Γιαννοπούλου, για το βιβλίο του Ρόκε Λαράκι,Μητροφάγος, εκδόσεις Αντίποδες

3. τη Χριστίνα Θεοδωροπούλου, για το βιβλίο της Αγκουστίνα Μπαστερρίκα,Εξαίσιο πτώμα, εκδόσεις Πατάκη

4. τον Δημήτρη Καλοκύρη, για το βιβλίο του Χόρχε Λουίς Μπόρχες,Πυρετός του Μπουένος Άιρες και άλλα νεανικά ποιήματα, εκδόσεις Πατάκη

5. την ομάδα μεταφραστών που αποτελείται από τους:Μαρία Αθανασιάδου, Κωνσταντίνα Γερασίμου, Αναστασία Γιαλαντζή, Μαρία Ζαγγίλη, Μαρία Καλουπτσή, Μαρία Καραλή, Κανέλλα Λιακοπούλου, Νίκο Μανουσάκη, Αλίκη Μανωλά, Χρυσούλα Ξένου, Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, Αγγελική Παλασοπούλου, Στέλλα Σουφλέρη, Σοφία Φερτάκη, Ναταλί Φύτρου, Σταύρο Χατζής), που μετέφρασε από κοινού το βιβλίο του Σέσαρ Άιρα,Πώς έγινα καλόγρια, εκδόσεις Carnivora.

Από αυτή τη βραχεία λίστα, η Κριτική Επιτροπή κατά πλειοψηφία απονέμει το Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ για το έτος 2023 στη

Χριστίνα Θεοδωροπούλου

για τη μετάφραση του βιβλίουΕξαίσιο πτώμα, της Αργεντινής συγγραφέως Αγκουστίνα Μπαστερρίκα (εκδόσεις Πατάκη).

Σύμφωνα με το σκεπτικό της επιτροπής:

ΤοΕξαίσιο πτώμα έχει άμεση σχέση με τον σύγχρονο προβληματισμό για την ανεξέλεγκτη μετάδοση θανατηφόρων ιών, τη διατροφή και την ανησυχία για το μέλλον και φέρει στο επίκεντρο τη θέση του ανθρώπου σε αυτό. Όμως, αντί να ακολουθήσει κάτι αναμενόμενο, κινείται προς την κατεύθυνση μιας οριακήςεπιστημονικής φαντασίας, η οποία δεν χρησιμοποιεί πλέον εργαλεία τεχνολογίας αλλά σφαγείου, σε ένα κείμενομε πυκνή δομή, ακριβή γλώσσα και σύντομες, κοφτές φράσεις.

Η βασική μεταφραστική δυσκολία του εν λόγω έργου δεν έγκειται στη γλώσσα αυτή καθ’ εαυτήν ή στις επιμέρους λέξεις/φράσεις, όσο στη συνολική σύλληψη της εικόνας που περιγράφεται και στη συνακόλουθη κατάδυση της μεταφράστριας σε ένα δυστοπικό, εφιαλτικό σύμπαν «ανθρώπινου σφαγείου-βυρσοδεψείου», το οποίο καλείται να αποδώσει. Η ουδέτερη «θερμοκρασία» του έργου, που δρα βραδυφλεγώς, οδηγεί εξελικτικάσε μια κλιμακούμενη δυσοίωνη ατμόσφαιρα, την οποία η μεταφράστρια παρακολουθεί και αποδίδει με συνέπεια, επιτυγχάνοντας το ίδιο αποτέλεσμα με το πρωτότυπο.

Η μετάφραση της Χριστίνας Θεοδωροπούλου είναι πιστή στο πρωτότυπο με τον καλύτερο δυνατό τρόπο: Το κατανοεί σε βάθος και το σέβεται (σε επίπεδο λεξιλογίου, στίξης και ρηματικών χρόνων), οι δε ανεπαίσθητες όσο και απαραίτητες αλλαγές ή μετατοπίσεις σε σχέση με αυτό συντείνουν σταθερά στην ανάδειξή του, με αποτέλεσμα ένα πολύ ικανοποιητικό μετάφρασμα. Η γλώσσα που χρησιμοποιεί είναι επίσης αυτή που ενδείκνυται για το πρωτότυπο: ενιαία, μετρημένη, χωρίς ακροβασίες, με ένθεση επεξηγήσεων μόνον όταν είναι απαραίτητο και με τον πλέον διακριτικό τρόπο. Εμπνευσμένα, στο πρωτότυπο, και εξαιρετικά ως απόδοση, τα περιγραφόμενα όνειρα. Υποδειγματική η επιλογή και η έκταση των σημειώσεων της μεταφράστριας

Η επιτροπή συγχαίρει, κατά πρώτο λόγο, τη Χριστίνα Θεοδωροπούλου, την οποία καλεί να λάβει μέρος ως πρόεδρος στην Κριτική Επιτροπήγια το επόμενο Βραβείο ΛΕΑ Λογοτεχνικής Μετάφρασης, αλλά και τους μεταφραστές και τις μεταφράστριες της βραχείας λίστας, όπως και τους επιμελητές, τις επιμελήτριές τους, καθώς και τους εκδότες και τις εκδότριές τους, και καλεί τη νικήτρια να παραλάβει το βραβείο.

Υπεύθυνη για τη διοργάνωση του Φεστιβάλ και του Βραβείου ΛΕΑ είναι η μη κερδοσκοπική εταιρεία Φεστιβάλ ΛΕΑ-Διαπολιτισμική Ανάπτυξη, το Ινστιτούτο Θερβάντες της Αθήνας και το Κέντρο Γλωσσών και Πολιτισμών της Ιβηρικής και της Λατινικής Αμερικής Abanico.

Το Φεστιβάλ ΛΕΑ, από την ίδρυσή του, γίνεται σε συνεργασία με τις πρεσβείες της Αργεντινής, της Βραζιλίας, της Χιλής, της Κολομβίας, της Κούβας, της Ισπανίας, του Μεξικού, του Παναμά, του Περού, της Πορτογαλίας, της Ουρουγουάης και της Βενεζουέλας και του επίτιμου προξενείου της Κολομβίας στην Αθήνα.

Το 15ο Φεστιβάλ ΛΕΑ πραγματοποιείται χάρη στην υποστήριξη του χρυσού χορηγού Libra Group - Social Responsibility, στη χορηγία της πρεσβείας της Κολομβίας και της Ισπανίας, του Ιδρύματος «Μαρία Τσάκος» και του επίτιμου προξενείου της Κολομβίας, καθώς και στην ανεκτίμητη υποστήριξη της Acción Cultural Española, του Ινστιτούτου Camões, της Rokas Iberdrola, της Navios South American Logistics Inc και του Kyklos Travel.

Επίσης, το Φεστιβάλ ΛΕΑ ευχαριστεί για τη συνεργασία και την υποστήριξή τους τους εκδοτικούς οίκους Ίκαρος, Όπερα, Διόπτρα, Τόπος, Βακχικόν, Ευρασία (Στιγμός), Μεταίχμιο, τις Εκδόσεις Καστανιώτη και τις Εκδόσεις Πατάκη, καθώς και το Ελληνοϊσπανικό Εμπορικό Επιμελητήριο, το Φεστιβάλ FeCHA, το Φεστιβάλ HOLA, τη Wanka Graphics - το MCN Travel Greece, το Εθνικό Αυτόνομο Πανεπιστήμιο του Μεξικού UNAM και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Το Φεστιβάλ LEA είναι το μοναδικό μεγάλο πολιτιστικό γεγονός στην Ελλάδα με περιεχόμενο την ιβηροαμερικανική λογοτεχνία. Επιπλέον, είναι μια από τις πιο σημαντικές λογοτεχνικές εκδηλώσεις στην Αθήνα από το 2008 ενώ, από το 2012, διεξάγεται επίσης στο νησί της Λευκάδας. Τέλος, από το 2022 γίνεται και στη Χαλκίδα και στο Ναύπλιο.

Φέτος το Φεστιβάλ ΛΕΑ θα πραγματοποιηθεί σε Χαλκίδα, Σκύρο, Λευκάδα, Ναύπλιο, ενώ έχει και ειδική συνεργασία με το πρόγραμμα του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης «Συγγραφείς του Κόσμου» και, άλλη, με το Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων.