Υπό την Αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας

Κατερίνας Σακελλαροπούλου

2ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ

Απονομή του βραβείου στον νικητή

Το 2021 το Φεστιβάλ ΛΕΑ (Λογοτεχνία Εν Αθήναις) αποφάσισε να θεσμοθετήσει ένα ετήσιο βραβείο λογοτεχνικής μετάφρασης με χρηματικό έπαθλο αξίας 1.000 ευρώ. Έτσι, στις 11 Οκτωβρίου 2021 απονεμήθηκε το 1ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ. Το εν λόγω βραβείο απονέμεται στον μεταφραστή, στη μεταφράστρια ή στη μεταφραστική ομάδα που πραγματοποίησε κατά τη διάρκεια του αμέσως προηγούμενου φυσικού έτους σύμφωνα με την ημερομηνία έκδοσης του έργου και καταχώρισής του στη βάση δεδομένων της BIBΛΙΟNET, την καλύτερη μετάφραση ή αναμετάφραση λογοτεχνικού έργου (μυθιστόρημα, συλλογή διηγημάτων, δραματικό κείμενο, συλλογή ποιημάτων ή ανθολογία ενός ή περισσότερων ποιητών) από τα ισπανικά, πορτογαλικά, καταλανικά ή βασκικά στα ελληνικά.

Κατά τη διάρκεια του 2021 εκδόθηκαν στην Ελλάδα περισσότερα από 80 βιβλία μεταφρασμένα από τα ισπανικά, τα βασκικά, τα καταλανικά και τα πορτογαλικά. Στο Φεστιβάλ ΛΕΑ έφτασαν 62 βιβλία, εκ των οποίων η κριτική επιτροπή επέλεξε τα 8 για τη βραχεία λίστα.

Την Παρασκευή που μας πέρασε, 30 Σεπτεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα Μετάφρασης, η κριτική επιτροπή για το 2ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ, με πρόεδρο τον νικητή του περσινού βραβείου, φιλόλογο και μεταφραστή Μιχάλη Κλαπάκι, και μέλη τον Βίκτορ Ιβάνοβιτς, φιλόλογο, μεταφραστή και καθηγητή πανεπιστημίου, τον Εδουάρδο Λουθένα, φιλόλογο και μεταφραστή, τη Λένα Ματσιώρη, ιστορικό και δημοσιογράφο και τον Μανώλη Πιμπλή, κριτικό λογοτεχνίας και διευθυντή του Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων,ανακοίνωσε το όνομα του νικητή.

Το βραβείο απονεμήθηκε από τον Μιχάλη Κλαπάκι, νικητή του 1ου Βραβείου Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ για τη μετάφραση του θεατρικού έργου Ματωμένος Γάμος του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα (Εκδόσεις Σκαρίφημα) στον Κώστα Αθανασίου για τη μετάφραση του έργου Φοβάμαι, Ταυρομάχε (Εκδόσεις Καστανιώτη) του Χιλιανού συγγραφέα Πέδρο Λεμεμπέλ.

Το Φοβάμαι, Ταυρομάχε είναι ένα πρωτοποριακό, διαχρονικό, ακόμα και «επικίνδυνο» βιβλίο για την εποχή του: η πόλη του Σαντιάγο τη δεκαετία του ογδόντα, η Χιλή του Πινοσέτ και στο βάθος ένα ιστορικό γεγονός, η αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας του δικτάτορα και το κλίμα τρομοκρατίας που ακολούθησε, τα προάστια της πρωτεύουσας ως σκηνικό των συγκρούσεων. Φόβος αλλά και αντίσταση ταυτόχρονα.

Στα πρακτικά της η αρμόδια επιτροπή τονίζει τη βαθιά γνώση και τη μεταφραστική άνεση του Κώστα Αθανασίου στη μετάφραση, δηλώνοντας πως αποτυπώνει με ακρίβεια τη ριζοσπαστική γλώσσα του Λεμεμπέλ, το πολιτικό και κοινωνικό πλαίσιο της εποχής του, αλλά κυρίως με την επιλογή των λέξεων και των εκφράσεων κάνει οικείο έναν κόσμο που ενώ θεωρητικά είναι το περιθώριο, πρακτικά και ουσιαστικά ορίζει την ανεκτικότητα και γι’ αυτό τα όρια μιας κοινωνίας.

Τέλος, η κριτική επιτροπή προτείνει ο Κώστας Αθανασίου να αποτελέσει μέρος της επιτροπής για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ και, επίσης, όσον αφορά στις επόμενες εκδόσεις του Βραβείου ΛΕΑ, οι ίδιοι οι μεταφραστές –αν το επιθυμούν– να στείλουν αντίγραφο των μεταφράσεων τους στη διεύθυνση του Φεστιβάλ σε περίπτωση που αυτό δεν έχει σταλεί ακόμη από τον εκδότη τους.

Η βραχεία λίστα των προτεινόμενων προς βράβευση μεταφραστών και μεταφραστριών με τα αντίστοιχα μεταφρασμένα βιβλία είναι η εξής:

1. Αγγελική Βασιλάκου, για το Η εποχή των τυφώνων της Μεξικανής συγγραφέως Φερνάντα Μελτσόρ, Εκδόσεις Δώμα.
2. Άννα Βερροιοπούλου, για το Όσα δεν ειπώθηκαν, της Χιλιανής συγγραφέως Τερέσα Γουίλμς Μοντ, Εκδόσεις Απόπειρα.
3. Κλεοπάτρα Ελαιοτριβιάρη, για το Ο Πλατέρο κι εγώ του Ισπανού συγγραφέα Χουάν Ραμόν Χιμένεθ, Εκδόσεις Καστανιώτη.
4. Αχιλλέας Κυριακίδης, για το Γυρίζοντας το βλέμμα πίσω του Κολομβιανού συγγραφέα Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες, Εκδόσεις Ίκαρος.
5. Ιφιγένεια Ντούμη, για την Κοκορομαχία της Εκουαδοριανής συγγραφέως Μαρία Φερνάντα Αμπουέρο, Εκδόσεις Σκαρίφημα.
6. Δήμητρα Παπαβασιλείου, για το Η ρουφήχτρα του Κολομβιανού συγγραφέα Χοσέ Εουστάσιο Ριμπέρα, Εκδόσεις Στιγμός.
7. Ευρυβιάδης Σοφός, για το Σπασμένος Καθρέφτης της Ισπανίδας συγγραφέως Μερσέ Ροδορέδα, Εκδόσεις Καστανιώτη.

Η απονομή του 2ου Βραβείου Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ κορυφώθηκε με την εμφάνιση του λατινοαμερικανικού μουσικού συγκροτήματος Los del Sur και το πρόγραμμά του «Η θάλασσα, πάντα η θάλασσα, παρούσα εσαεί». Μια παράσταση που συνδύασε φωνές, όργανα και χορό, που μας έκανε να ταξιδέψουμε στο Περού, μέσα από τα διαφορετικά τοπία του, από την οροσειρά των Άνδεων μέχρι τις ακτές της χώρας, με ένα ιδιαίτερο νεύμα στην Ελλάδα. Όλα αυτά χάρη στη μουσική μαεστρία των Pedro Fabián (Περού), Alejandro Díaz (Χιλή), Herman Mayr (Αργεντινή), Ζωή Προκοπίου (Ελλάδα), Carlos Villasís (Περού), Eduardo Villasís (Περού), με την έκτακτη εμφάνιση της Μεξικανής τραγουδίστριας Martha Moreleón και την Περουβιανή χορεύτρια María Victoria Bonilla Aparicio, η οποία εκτέλεσε δύο παραδοσιακούς χορούς του Περού.

Διοργάνωση του Βραβείου λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ | Η μη κερδοσκοπική εταιρεία «Φεστιβάλ ΛΕΑ Διαπολιτισμική Ανάπτυξη», το Ινστιτούτο Θερβάντες της Αθήνας και η Σχολή Γλωσσών και Πολιτισμών της Ιβηρικής και της Λατινικής Αμερικής Abanico. Με την υποστήριξη του Μουσείου Μπενάκη, της Πρεσβείας του Περού και της Κολομβίας και του Επίτιμου Προξενείου της Κολομβίας στην Αθήνα.

Το 14ο Φεστιβάλ ΛΕΑ πραγματοποιήθηκε χάρη στην υποστήριξη του χρυσού χορηγού Libra Group - Social Responsibility, στη χορηγία της Πρεσβείας της Ισπανίας και του Ιδρύματος Τσάκος. Επίσης, χάρη στην ανεκτίμητη υποστήριξη της Acción Cultural Española, του Ινστιτούτου Camões, της οικογένειας Σκουφάλου, των αερογραμμών TAP Air Portugal, του John Rizos & socios και του Kyklos Travel. Όλοι μαζί επέτρεψαν στο Φεστιβάλ ΛΕΑ να προσφέρει στην Ελλάδα το 2022 δέκα μέρες γεμάτες πολιτιστικές εκδηλώσεις αδιαμφισβήτητης ποιότητας που ξεπέρασαν κατά πολύ τις προσδοκίες του κοινού αλλά και της ίδιας της διοργάνωσης του Φεστιβάλ.

Το Φεστιβάλ ΛΕΑ είναι το μόνο πολιτιστικό Φεστιβάλ στην Ελλάδα με θέμα την ιβηροαμερικανική λογοτεχνία. Επιπλέον, είναι μία από τις πιο ξεχωριστές λογοτεχνικές εκδηλώσεις της Αθήνας από το 2008, και από το 2012 πραγματοποιείται επίσης και στο νησί της Λευκάδας. Από αυτή τη χρονιά, το 2022, πραγματοποιείται επίσης στη Χαλκίδα και στο Ναύπλιο.

Φέτος στην Αθήνα η 14η έκδοση του ΛΕΑ έλαβε χώρα στο Αμφιθέατρο του Μουσείου Ακρόπολης, στο Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού, στην αίθουσα εκδηλώσεων του Μουσείου Μπενάκη στην οδό Πειραιώς, στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος στο ΚΠΙΣΝ, στη βιβλιοθήκη της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, στο Ινστιτούτο Θερβάντες της Αθήνας, στο Πολιτιστικό Κέντρο «Μελίνα» του Δήμου Αθηναίων, στην αίθουσα εκδηλώσεων του Public Συντάγματος, στο βιβλιοπωλείο Polyglot, στο βιβλιοπωλείο Ιανός και στο θέατρο Αλέκα. Εκτός Αθηνών έλαβε χώρα στον κήπο της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Λευκάδας, στο θέατρο Τριανόν στο Ναύπλιο και στο Mostar Alterna Café στη Χαλκίδα.

Διοργανώνεται κάθε χρόνο από τη μη κερδοσκοπική οργάνωση Φεστιβάλ ΛΕΑ-Διαπολιτισμική Ανάπτυξη, το Ινστιτούτο Θερβάντες της Αθήνας, το Κέντρο Γλωσσών και Πολιτισμών της Ιβηρικής και της Λατινικής Αμερικής Abanico, με τη συμμετοχή των Πρεσβειών της Αργεντινής, της Βραζιλίας, της Χιλής, της Κολομβίας, της Κούβας, της Ισπανίας, του Μεξικού, του Παναμά, του Περού, της Πορτογαλίας, της Ουρουγουάης και της Βενεζουέλας και του Επίτιμου Προξενείου της Κολομβίας στην Αθήνα.